Piramida Zdrowego Żywienia .Napoje .

Niedostateczna podaż płynów szybko może doprowadzić do odwodnienia, które początkowo objawia się mniejszą wydolnością fizyczną, suchością skóry i błon śluzowych, następnie dochodzi do zaburzeń funkcji poznawczych, dolegliwości m.in, ze strony układu moczowego, krwionośnego, pokarmowego Większy niedobór wody może powodować zaburzenia świadomości, drgawki, śpiączkę, a nawet prowadzić do zgonu.

Woda

W aktualnej Piramidzie Zdrowego Żywienia, podobnie jak w poprzedniej, uwzględniono wodę. Dodatkowo znalazły się w niej również kawa i herbata. Woda należy do niezbędnych składników pokarmowych, ponieważ zapotrzebowanie na nią przekracza możliwości wytwarzania jej w ustroju. Organizm nie może magazynować większej ilości wody, dlatego musi być ona dostarczana regularnie.

Zapotrzebowanie na wodę u poszczególnych osób jest bardzo zróżnicowane. U mężczyzn jest większe niż u kobiet. Wzrasta przy zwiększonej aktywności fizycznej. Na zwiększenie zapotrzebowania na wodę wpływa podwyższona temperatura i obniżona wilgotność otoczenia. O ilości wody potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu decyduje także dieta. Zwiększona wartość energetyczna pożywienia, duża zawartość w nim białka, błonnika, sodu, wymagają większej podaży płynów.

Woda dostarczana jest organizmowi w postaci napojów oraz razem ze spożywanymi pokarmami. Zaleca się wypijanie co najmniej 1.5 litra wody dziennie. Dotyczy to wody pochodzącej z napojów oraz przyjmowanej wraz z produktami i potrawami. Uwzględniając także wodę znajdującą się w produktach i potrawach, jej spożycie powinno wynosić min 2–2.5 l/dziennie.

Woda jest uniwersalnym napojem, dzięki któremu można ugasić pragnienie. Wraz z utratą wody organizm traci również elektrolity, dlatego większe jej straty najlepiej uzupełniać wodą zawierającą składniki mineralne.

Woda może pochodzić także z soków, zwłaszcza warzywnych, oraz mleka i napojów mlecznych

Kawa i herbata.

Źródłem płynów mogą być również kawa i herbata. Ale zostały one uwzględnione w Piramidzie Zdrowego Żywienia przede wszystkim ze względu na zawartość korzystnych składników. W kawie znajdują się liczne substancje bioaktywne, w tym kwas chlorogenowy, które wykazują silne właściwości antyoksydacyjne. Wyniki badań publikowanych w ostatnich latach wskazują, że picie kawy obniża ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, raka wątroby i błony śluzowej macicy, depresji oraz chorób neurodegeneracyjnych (choroby Parkinsona i choroby Alzheimera).

W przypadku raka wątroby zmniejszający ryzyko choroby wpływ kawy obserwowano niezależnie, czy zawierała ona kofeinę, czy nie a w przypadku choroby Parkinsona wiele badań wskazuje, że osłaniające działanie kawy jest związane z zawartością kofeiny. Chociaż niektórzy autorzy sugerują, że to kwercetyna a nie kofeina jest głównym składnikiem o działaniu neuroprotekcyjnym zawartym w kawie.

Na podstawie bieżącego stanu wiedzy sugeruje się, że najbardziej optymalne dla zdrowia jest umiarkowane picie kawy, czyli 1-2 filiżanek dziennie.

W piśmiennictwie często omawia się znaczenie herbaty w prewencji chorób układu krążenia. Korzystne właściwości przypisuje się przede wszystkim dużej zawartości w niej polifenoli (katechin) wykazujących działanie aktyoksydacyjne. Bogatsza w te związki jest herbata zielona, której przypisuje się szczególnie pozytywne właściwości, jakkolwiek także czarna herbata ma pozytywny wpływ na zdrowie.

Napoje słodzone 

Zalecenia dotyczące picia napojów podkreślają, że należy wyeliminować z diety lub znacznie ograniczyć spożycie napojów słodzonych. Dotyczy to zarówno napojów kupowanych, jak i napojów przyrządzanych w domu.

Dzienne zalecenia ilości napoju w diecie - 6-8 porcji 

Źródło:

Niniejszy tekst powstał w oparciu o opracowanie Autorów prof. Mirosław Jarosz, Ewa Rychlik „2016 nowa Piramida Zdrowego Żywienia Aktywności Fizycznej", Instytutu Żywności i Żywienia, pod kierunkiem prof. Mirosława Jarosza oraz opracowanie własne Katarzyna Jasiewicz.