Fale mózgowe a etapy snu.

Aż do lat dwudziestych XX wieku panowało powszechne przekonanie, że nasz mózg „wyłącza się” podczas snu. Wynalezienie elektroencefalogramów (EEG) w 1929 roku pozwoliło naukowcom rejestrować aktywność mózgu podczas snu. Na podstawie zapisów EEG, ruchu gałek ocznych oraz aktywności mięśni określono dwie fazy snu: sen z szybkimi ruchami oczu (REM) i sen bez szybkich ruchów oczu (nREM). Pełny cykl snu powtarza się trzy do czterech razy każdej nocy i składa się za każdym razem z trzech etapów snu nREM, które następnie przechodzą w sen REM. Każdy etap snu charakteryzuje się różnymi typami aktywności fal mózgowych. Oto pięć typów fal mózgowych, od najwolniejszych do najszybszych:

• Fale delta : występują podczas najgłębszych faz snu, któremu nie towarzyszą sny. W obecności fal delta nie rozprasza nas już nasze zewnętrzne otoczenie. Fale delta są związane z przywracaniem i uzdrawianiem, ale wraz z wiekiem stopniowo częstość ich występowania zmniejsza się. Występują także w trakcie treningu uważności, medytacji, jogi, tai chi.

• Fale theta: są one najczęściej widoczne gdy śnimy podczas snu, ale także pojawiają się z falami delta podczas medytacji i niektórych rodzajów jogi. Są związane z uczeniem się, pamięcią i emocjami. Fale theta są bardzo aktywne, gdy śnimy na jawie.

• Fale alfa: są najczęściej aktywne kiedy jesteśmy w chwili obecnej, przebudziliśmy się po dobrym snu, jesteśmy zrelaksowani. Towaryszą chwilom odczuwanym przez nas jako spokojne w czasie relaksu po wykonaniu zadania. Trening uważności zwiększa nasilenie fal alfa.

• Fale beta: dominują, gdy jesteśmy czujni, uważni i zaangażowani w jakąś czynność. Wskazują na pobudzenie mózgu i zaangażowanie umysłu szczególnie do logicznego myślenia.

• Fale gamma: to najszybsze fale mózgowe odpowiadają naszej spostrzegawczości, zdolności do koncentracji. Ich obraz jest zmieniony gdy cierpimy na zaburzenia nastroju, silną depresję i choroba afektywną dwubiegunową. Trening uważności pomaga w synchronizacji fal gamma i poprawienia funkcjonowania mózgu.

Etapy snu

Etap 1: Ten etap zaczyna się zaraz po zaśnięciu. Zwykle trwa mniej niż 10 minut i jest lekkim snem. W tym czasie dość łatwo się obudzić. Na tym etapie występują fale alfa i theta.

Etap 2: Kiedy kontynuujemy sen, nasze mózgi przechodzą do etapu 2, który trwa około 30 do 60 minut. W tym czasie nasze mięśnie stają się bardziej rozluźnione, a mózg zaczyna wykazywać wolnofalową aktywność mózgu charakteryzującą się falami mózgowymi theta, a następnie delta.

Etap 3: Zaczynamy zapadać w głębszy sen. Ten etap snu trwa około 20 do 40 minut. Ciało może się poruszyć i następuje wzrost fal delta. W tym etapie trudniej jest kogoś obudzić a gdy to zrobimy osoba jest rozespana. Ten etap jest bardzo ważny dla regeneracji mięśni, i tkanek oraz wzmocnienia układu odpornościowego.

Etap 4: Kolejnym etapem snu jest sen REM. Wtedy zaczynamy śnić. Podczas snu REM nasz oddech staje się nieregularny, powieki trzepoczą, a mózg nie przekazuje bodźców do mięśni więc nie wprowadzamy snów do jawy. REM charakteryzuje się falami beta i gamma, podobnie jak w przypadku przebudzenia. Pierwszy okres REM trwa około 10 minut i ma tendencję do wydłużania się z każdym kolejnym okresem REM. Ostatni okres REM może trwać do godziny. Uważa się, że sen REM jest ważny dla tworzenia wspomnień, stymulowania naszego układu nerwowego i równowagi pracy mózgu.